Posted by Kilka dni temu opisałem, czym różnią się produkty od usług i że czasami trudno rozróżnić, co jest jednym, a co drugim. Z pozoru jest tylko jedno kryterium różniące produkt i usługę – osoba lub maszyna, która jest potrzeba do świadczenia usługi, a nie jest konieczna, aby sprzedać produkt. Jednak w rzeczywistości sprawa nie jest taka prosta i wymaga namysłu, czy chcesz sprzedawać produkt czy usługę.
Co zatem wziąć pod uwagę decydując, czy twoja firma ma być firmą produkcyjną czy usługową?
Po pierwsze, firma usługowa.
Postawmy sprawę jasno: w przypadku firmy usługowej najważniejsi z ważnych spraw twego biznesu są ludzie. Jeśli dobro lub wartość, którą chcemy dostarczać (sprzedawać, podarowywać, wymieniać się itp.) klientom wymaga udziału człowieka i bez niego taka wymiana nie zaistnieje, to jest to typowa firma usługowa, a nie produkcyjna. Można oczywiście powiedzieć, że w każdej firmie najważniejsi są ludzie i zawsze to oni są motorem firmy. Tak rzeczywiście jest. Jednak w firmie usługowej ich rola jest szczególna, a konkretne osoby niezastąpione!
Jeśli chcesz prowadzić szkolę językową, firmę oferującą projektowanie wnętrz, usługi skutecznego pisania tekstów, gabinet dentystyczny itp., to nie ma innego podejścia do takiego biznesu, jak takie, że ty i twoim pracownicy to najcenniejsze zasoby twojej firmy i jednocześnie elementy usług, które oferujesz. Bez tych ludzi usługi nie zaistnieją, a jeśli nawet uda ci się je zrealizować przy pomocy innych osób, efekt nie będzie tak dobry.
Pomyśl, jak często wybierasz zakup pewnej usługi tylko ze względu na to, że świadczy je konkretna osoba – Kowalski, Nowak albo Dąbrowska. Wizyta u dentysty – nie chodzisz do byle jakiego dentysty za każdym razem, tylko do swojego dentysty! Korepetycje z matematyki dla twojego dziecka – nie zamawiasz za każdym razem innego nauczyciela z portalu korepetycje.pl, tylko masz już sprawdzonego korepetytora. Robisz remont w mieszkaniu i zależy ci na wysokiej jakości – nie dzwonisz do pierwszego napotkanego w Internecie fachowca od remontu łazienek, tylko kontaktujesz się z tym, który już robił u ciebie remont w innym mieszkaniu lub u twoich znajomych. Taką rolę pełnią ludzie w świadczeniu usług – są niezastąpieni. Jeśli więc masz takie osoby lub sam jesteś znany ze swojej solidności – możesz zakładać firmę usługową.
Po drugie, firma produkcyjna lub handlująca produktami.
Tak jak wspomniałem wyżej, w firmie produkcyjnej lub tylko handlującej produktami również najważniejsi są ludzie. Jednak mają oni nieco inne znaczenie i inną rolę do spełnienia. W firmie produkcyjnej ludzie nie występują razem z produktem, nie wędrują do domów klientów, nie zostają tam nawet na krótki czas, a o latach – czasie życia np. stołu albo lampki nocnej – nie wspominając. Produkty, wytworzone lub zakupione przez ludzi zatrudnionych w twojej firmie, żyją już swoim życiem w domach twoich klientów.
Jeśli twój produkt ma być wyjątkowy pod jakimś względem – na zamówienie, pod względem jakości, wyglądu itp. – to rzeczywiście na etapie produkcji pracownicy pełnią podobną rolę, jak w przypadku usług – są niezastąpieni. Jednak w większości firm produkcyjnych lub handlujących już wytworzonymi produktami łatwiej ich zastąpić, niż lekarza, nauczyciela czy psychoterapeutę. Nie są przecież tak widoczni dla klienta, mają bardziej uniwersalne i powtarzalne kwalifikacje, a pewne procesy można zautomatyzować i zrobotyzować.
Gdy produkujesz meble, drukujesz książki, pieczesz chleb – ludzie są ważni, jednak nie mają bezpośredniego kontaktu z klientami. Podobnie gdy handlujesz produktami wytworzonymi przez innych – klockami LEGO, ubraniami, częściami samochodowymi – tu również ludzie z twojej firmy (oprócz sprzedawców) nie mają bezpośredniego kontaktu z klientami. Łatwiej ich zastąpić i łatwiej skalować działalność biznesową. Jeśli zatem wiesz, że nie możesz zatrudnić ludzi wyjątkowych, znanych albo wybitnie fachowych w swojej dziedzinie, pomyśl raczej o firmie produkcyjnej lub handlowej – tu będziesz miał większą swobodę działania i będziesz mniej zależny o swoich pracowników.