Prowizja czy akord? Część 2

Posted by

Wynagrodzenie każdego pracownika może być wypłacane w jednej z pięciu form: czasowej, akordowej, premiowej, zadaniowej i prowizyjnej. Najbardziej do niedawna popularna forma czasowa zakłada wynagradzanie zatrudnionych w firmie osób w oparciu o czas pracy. Mimo ewidentnych wad takiego systemu motywacji dla pracodawcy – braku powiązania zaangażowania i umiejętności pracownika oraz efektów jego pracy z wynagrodzeniem – taki sposób kształtowania pensji jest przez samych beneficjentów uznawany za korzystny. Spełniona jest bowiem w ten sposób jedna z podstawowych potrzeb pracownika – potrzeba bezpieczeństwa i stabilności socjalnej.

Niewiele osób potrafi pracować w systemie pracy prowizyjnej, będącej przeciwieństwem pracy czasowej. Choć teoretycznie pracownik powinien czuć się bardziej zmotywowany do wysiłku oraz uzyskiwania pozytywnych wyników – jeśli nie wykona zadania, nie otrzyma wynagrodzenia – to w praktyce system oparty wyłącznie na prowizji od obrotu np. sprzedanych produktów rodzi frustracje i chęć zmiany zajęcia. Lepiej, gdy wynagrodzenie wypłacane w formie prowizyjnej jest powiązane ze stałym wynagrodzeniem za czas pracy.

Praca na akord ma za zadanie powiązać wysokość płacy i wydajność pracownika. Zwiększa również zaangażowanie i odpowiedzialność za wyniki pracy. Mimo to z wyjątkiem rolnictwa i niektórych gałęzi produkcji jest rzadko stosowana w praktyce. Powodem jest atmosfera silnej rywalizacji pomiędzy członkami zespołu, która osłabia motywację wywołaną wizją dodatkowych dochodów. Brak jest wówczas efektu synergii. Praca zespołowa, inaczej niż zwykle, nie przynosi większych efektów w porównaniu do sumy wyników pracy wszystkich jego członków.

Zadaniowa forma wypłacania wynagrodzenia polega na wypłacaniu pracownikowi poborów za wykonane zadanie, które zostało wcześniej uzgodnione przez obie strony. Taki sposób wypłaty pensji jest stosowany w przypadku większości umów cywilnych, takich jak umowa o dzieło czy umowa zlecenia. Z jednej strony pracodawca zna koszty pracy, a pracownik ma z góry zagwarantowany dochód w przypadku wykonania zadania. Z drugiej jednak strony osoba zatrudniona przez dłuższy czas w oparciu o umowę cywilną i nagradzana w takiej formie może tracić motywację z powodu dużej niepewności co do dochodów nawet w najbliższej przyszłości.

Premiowa forma wynagradzania jest stosowana jako dodatkowy składnik wynagrodzenia skonstruowanego w oparciu o wszystkie pozostałe kryteria. Premia powinna ściśle zależeć od wyników pracy, choć w rzeczywistości, zwłaszcza w przedsiębiorstwach lub instytucjach państwowych wynika z dotychczasowego stażu pracy lub zajmowanego stanowiska. Premia ma motywować do powtarzania pozytywnych działań w przyszłości. Daje również szansę na podwyższenie comiesięcznych poborów.